UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ Z GRAFIKĄ:

Streszczenie:

Cele i przyczyny:

Ciężkie zakażenie koronawirusem powodujące zespół ostrego układu oddechowego-2 (SARS-CoV-2) wpłynęło na zachorowalność i śmiertelność podczas pandemii w latach 2020-2021. Szereg szczepionek przeciwko COVID-19 zostało opracowanych z niespotykaną szybkością. Chociaż zdaniem producentów szczepionki te mają dobrą skuteczność i są bezpieczne, doświadczenie z ich stosowaniem jest ograniczone, a co za tym idzie również wiedza o skutkach ubocznych. Identyfikacja powikłań jest ważna dla bezpiecznego stosowania tych szczepionek w przyszłości.

Materiały i metody:

W artykule przedstawiono przypadek 82-letniej pacjentki z demencją, który został przyjęty do domu opieki w Holandii. Po szczepieniu szczepionką COVID-19 przeprowadzono u niego badania fizykalne i testy laboratoryjne.

Wyniki:

U pacjentki stwierdzono reaktywację zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C po szczepieniu szczepionką Pfizer-BioNTech przeciwko COVID-19 opartą na technologii mRNA. Reaktywacja objawiała się żółtaczką, utratą przytomności, śpiączką wątrobową i zgonem.

Wstęp:

Zakażenie koronawirusem typu 2 powodujące ostry zespół niewydolności oddechowej (SARS-CoV-2) (Covid-19) pojawiło się jako pandemia na początku 2020 r.[1]

W stosunkowo krótkim czasie pojawiło się kilka szczepionek przeciwko Covid-19, które zostały opracowane przy użyciu nowatorskich technologii, takich jak mRNA. Chociaż zdaniem producentów duże próby w badaniach fazy 3 dostarczyły dowodów na skuteczność i bezpieczeństwo preparatów, rejestracja licencyjna ma kluczowe znaczenie dla przyszłego bezpiecznego stosowania tych nowatorskich technologii. W niniejszej publikacji przedstawiamy przypadek reaktywacji wirusa zapalenia wątroby typu C po szczepieniu COVID-19 przy użyciu szczepionki anty-COVID19 opartej na technologii mRNA, a wyprodukowanej przez BioNTech/Pfizer.

Materiały i metody:

Osiemdziesięciodwuletnia kobieta z demencją [choroba Alzheimera] została przyjęta do domu opieki w Holandii w 2020 roku. Jej historia medyczna obejmowała zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C [2007], zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B [1980], cukrzycę typu 2 [2005], nadciśnienie [2001], chorobę zwyrodnieniową stawów [2007], nadciśnienie wrotne z żylakami przełyku [2015], marskość wątroby z małopłytkowością oraz alergię na żądło osy [2014]. Pacjentka miała nieznacznie podwyższone enzymy wątrobowe [AST, ALT, GGT, ALP], przy normalnych markerach bilirubiny [od 2011]. Pacjentka nigdy nie uzyskała dodatniego wyniku testu na COVID - 19.

W dniu 21 lutego 2021 r. pacjentka została zaszczepiona preparatem przeciwko COVID-19 firmy Pfizer-BioNTech COVID‑19 [pierwsza dawka]. W ciągu pierwszych dwóch dni po pierwszym szczepieniu nie zaobserwowano żadnych objawów ani oznak.

Wyniki:

W trzeciej dobie po szczepieniu u pacjentki wystąpiła żółtaczka, senność i dreszcze. W badaniu klinicznym stwierdzono wyraźną żółtaczkę skóry i twardówki; jej świadomość była zmniejszona. Temperatura w odbycie 38,1C, tętno 92 bpm, wysycenie tlenem 95% [brak duszności], ciśnienie 105/93 mmHg. Dwie godziny później temperatura w odbycie wyniosła 37,4°C, świadomość nieco się poprawiła, podczas gdy inne parametry życiowe pozostały nieprawidłowe. Kolor moczu i kału był prawidłowy. Poziom glukozy we krwi był normalny.

Pomiędzy 4. a 10. dniem nastąpiła poprawa świadomości pacjentki i ustąpienie żółtaczki.

Po 10. dobie obserwacji u pacjentki ponownie nasiliła się żółtaczka objawowa, której towarzyszył silny ból w prawym górnym odcinku brzucha, promieniujący do górnego lewego brzucha, a następnie utrata przytomności, śpiączka i śmierć w 23. dobie. WZW typu C potwierdzono badaniem krwi. Pacjentka odmówił leczenia lekami przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu C.

Wnioski:

Reaktywacja wirusa zapalenia wątroby typu C po szczepieniu szczepionką Pfizer-BioNTech COVID-19 sugeruje potrzebę krytycznego rozważenia przeciwwskazania dla osób z wcześniejszym zakażeniem HCV dla szczepienia przeciwko COVID-19.

Badanie krwi w dniu 5 wykazało:

Dyskusja wyników:

U osiemdziesięciodwuletniej kobiety z wieloma schorzeniami wystąpiła reaktywacja zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C po szczepieniu szczepionką Pfizer-BioNTech COVID-19 opartą na technologii mRNA. Zdaniem producenta wstrzyknięcie fragmentów mRNA, które zdaniem producenta kodują antygeny wirusowe oraz indukuje długotrwałą odpowiedź immunologiczną przeciwko COVID-19. Producent twierdzi, że występujące działania niepożądane zazwyczaj są łagodne, przy czym najczęściej występują przemijające zmęczenie i ból głowy, a następnie (w kolejności częstości występowania): ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia, bóle mięśni, dreszcze, ból stawów, gorączka [częściej po drugim dawki] i reakcje alergiczne.[1] [2]

W celu monitorowania niepożądanych odczynów poszczepiennych i powikłań, krótkoterminowe doświadczenia z opisywanym nowym rodzajem szczepionek muszą być uzupełnione uważną obserwacją zaszczepionej populacji po wprowadzeniu szczepionki na dużą skalę.

U pacjentki, o której mowa w artykule, w kilka dni po szczepieniu wystąpił silny wzrost obciążenia HCV. Chociaż nie można wykluczyć przypadkowego wystąpienia wzrostu obciążenia HCV po szczepieniu, związek przyczynowy wydaje się prawdopodobny, biorąc pod uwagę bliskość czasową podania szczepionki i podwyższony poziom HCV. Alternatywnym wyjaśnieniem jest to, że zastosowała oksykodon, który może wywoływać cholestazę, a tym samym prawdopodobnie reaktywację wirusa zapalenia wątroby. Jednak niskie dawki (5 mg dziennie) oksykodonu rozpoczęto podawać pacjentce już sześć tygodni przed szczepieniem, tj. bez bliskiej czasowej bliskości reaktywacji HCV.

Ponadto jednym z argumentów może być również tym, że po zachorowaniu pacjentki na wirusowe zapalenie wątroby typu C, w 2007 r. wystąpiła trwała odpowiedź wirusa, która jednak nie spowodowała żółtaczki. Przeciwnie, reakcja zapalna na szczepionkę (w połączeniu z obecnością replikacji wirusa) mogła być wystarczająca do spowodowania rozpadu komórek wątroby, prowadząc do objawów i nasilenia choroby. Jednak po epizodzie zapalenia wątroby typu C w 2007 roku nie wystąpiły żadne inne epizody żółtaczki ani inne objawy choroby wątroby, poza stabilnym, nieznacznym wzrostem enzymów wątrobowych. Co więcej, po epizodzie zapalenia płuc sześć miesięcy przed obecnym epizodem u pacjentki nie wystąpił żaden z tych objawów wątrobowych. Jednak wobec braku pomiarów wiremii HCV w latach 2007-2020 nie możemy całkowicie wykluczyć takiej możliwości.

Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem choroby i zgonu pacjentki jest zatem reaktywacja HCV spowodowana szczepieniem COVID-19. Z literatury przedmiotu wiadomo bowiem, że w przypadku innych szczepionek, mogą one powodować reaktywację wirusa, zwłaszcza u pacjentów z obniżoną odpornością i u pacjentów poddawanych leczeniu raka, jak w przypadku przykładów opisanych dla podjednostkowej szczepionki półpaśca, powodującej reaktywację zapalenia rogówki zrębu półpaśca.[3] Kodowane białka SARS-CoV-2 [ i niektóre leki anty-COVID-19] są w stanie wywołać reaktywację herpeswirusa związanego z mięsakiem Kaposiego.[4]

Reaktywację wirusa zapalenia wątroby typu C opisano również u pacjentów otrzymujących leczenie onkologiczne, u których reaktywacja HCV wystąpiła u 23% z nich.[5] Inne badanie wykazało, że pacjenci z łuszczycą, zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu C, byli narażeni na reaktywację HCV przy zastosowaniu terapii biologicznych.[6]

Jak dotąd nie opisano reaktywacji wirusa po szczepieniu COVID-19, toteż możemy jedynie spekulować na temat mechanizmów, dzięki którym szczepienie mogło reaktywować HCV. Jedną z możliwości, jak w przypadku herpeswirusa związanego z mięsakiem Kaposiego, jest to, że białka kodowane przez SARS-CoV-2 mogą powodować reaktywację wirusa zapalenia wątroby typu C. Alternatywnie, możliwy jest również mechanizm pośredni poprzez indukcję zapalenia i cytokin, który następnie wpływałby na replikację wirusa.

Wreszcie, z innej perspektywy, szczepienie COVID, a następnie żółtaczka może ujawnić [poprzez dodatkową diagnostykę] wcześniej nierozpoznane, ale teraz reaktywowane zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C.

Wnioski:

Niniejsze badanie opisuje przypadek reaktywacji wirusowego zapalenia wątroby typu C po szczepieniu COVID-19. Pacjentka nie otrzymywała leków na zapalenie wątroby typu C i zmarła trzy tygodnie po szczepieniu COVID-19 z powodu niewydolności wątroby. Nie opisano innych przypadków zakażenia HCV i marskości wątroby o podobnym przebiegu śmiertelnym po szczepieniu COVID-19 w wywiadzie. Sugeruje to potrzebę krytycznego rozważenia przeciwwskazań do szczepień przeciwko COVID-19dla osób z wcześniej rozpoznanym zakażeniem HCV.

Podziękowania:

Autorzy dziękują całemu personelowi Organizacji Opieki Zdrowotnej Cordaan za zgodę na publikację.

Oświadczenie o finansowaniu:

W badania nie byli zaangażowani jacykolwiek sponsorzy.

Skróty:

ALP, fosfataza alkaliczna; ALT, transaminaza alaninowa; anty-HBs, powierzchnia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B; anty-HBc, anty-hepatitis B core; AST, transaminaza asparaginianowa; uderzeń na minutę, uderzeń na minutę; COVID - 19, Choroba koronawirusowa 2019; CRP, białko C-reaktywne; GGT, gamma-glutamylotransferaza; HCV, wirus zapalenia wątroby typu C; IU, jednostki międzynarodowe; Ml, mililitr; mRNA, informacyjny kwas rybonukleinowy; PCR, reakcja łańcuchowa polimerazy; sAg, antygen powierzchniowy; SARS-CoV-2, koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2.

Oświadczenie o udostępnianiu danych:

Zbiory danych wygenerowane i(lub) przeanalizowane podczas obecnego badania nie są publicznie dostępne, ponieważ zawierają dane osobowe, jednak są one dostępne u autorów artykułu na uzasadnione żądanie.

Zatwierdzenie pod względem etycznym i świadoma zgoda:

Zgoda komisji bioetycznej na opisane w niniejszym artykule badanie nie była wymagana. Najbliższa krewna pacjentki wyraziła pisemną zgodę na ich przeprowadzenie. Badanie jest zgodne z zasadami Deklaracji Helsińskiej.

Zgoda na publikację:

Uzyskano pisemną świadomą zgodę od najbliższej rodziny pacjentki na publikację niniejszego opisu przypadku i towarzyszących mu zdjęć. Kopia pisemnej zgody jest dostępna do wglądu u Redaktora tego czasopisma. Pacjentki nie można zidentyfikować na podstawie opisu przypadku poprzez jej pełną anonimizację.

Wkład autorski:

Wszyscy autorzy wnieśli znaczący wkład w ninijeszą pracę, tak co do koncepcji, projektowania badań, realizacji, akwizycji danych, analizy i interpretacji, czy we wszystkich tych obszarach. Brali udział w redagowaniu, poprawianiu lub krytycznej recenzji artykułu. Wydali zgodę na ostateczną wersję do opublikowania. Uzgodnili tytuł czasopisma, do którego niniejszy artykuł został przesłany. Oświadczyli, że ponoszą odpowiedzialność za wszystkie aspekty pracy.

Ujawnienie konfliktu interesów:

Autorzy nie zgłaszają konfliktu sprzecznych interesów w tej pracy.

Autorzy: Ruud Lensen, Mihai G Netea, Frits R Rosendaal

tłumaczeni i opracowanie: Marek Skowroński