NEWSY PSNLiN
Wzmocnienie centralnej roli WHO jako organu kierującego i koordynującego międzynarodową pracę w zakresie zdrowia, podejście "Jedno zdrowie" obejmujące cały rząd i całe społeczeństwo jako fundamentalne znaczenie dla osiągnięcia i utrzymania celów zaplanowanych przez WHO, zwalczanie fałszywych, wprowadzających w błąd lub dezinformacji jako kluczowe elementy osiągnięcia i utrzymania celu (celów), konieczność wsparcia finansowego przez państwo członkowskie licznych działań zaplanowanych przez WHO w celu skutecznej ich realizacji - tak w kilku zdaniach podsumować można "Projekt roboczy, przedstawiony na podstawie osiągniętych postępów, do rozpatrzenia przez Międzyrządowy Organ Negocjacyjny na jego drugim posiedzeniu".
Warto dokładnie go przeanalizować i "czytać między wierszami".
W dniach 18-22 lipca b.r. odbyło się drugie posiedzenie Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego INB (jest to pododdział Światowego Zgromadzenia Zdrowia, organu decyzyjnego WHO), powołanego do opracowania projektu i negocjacji konwencji WHO, umowy lub innego międzynarodowego instrumentu, dotyczącego zapobiegania, gotowości i reagowania na pandemię (tzw. WHO CAII) (link do Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego INB https://inb.who.int/).
Konstystucja WHO zapewnia Światowemu Zgromadzeniu Zdrowia trzy rodzaje możliwych instrumentów, w ramach których może być opracowany międzynarodowy dokument anytpandemiczny (https://apps.who.int/gb/inb/pdf_files/inb1/A_INB1_INF1-en.pdf).
Do instrumentów tych należą:
1. konwencja lub umowa, zgodnie z art. 19 i art. 20 Konstytucji WHO, które przyjęte muszą być przez Zgromadzenie Zdrowia przez dwie trzecie głosów (chociaż przyjęcie przez konsensus jest możliwe). Dokument taki wchodzi w życie dla każdego Państwa Członkowskiego po zaakceptowaniu zgodnie z jego procesami konstytucyjnymi i jest prawnie wiążącym dla państw.
2. przepisy (rozporządzenia) zgodnie z art. 21 i art. 22 Konstytucji WHO, które przyjmowane są przez Zgromadzenie Zdrowia przez zwykłą większość (chociaż przyjęcie przez konsensus jest możliwe). Dokument taki wchodzi w życie dla wszystkich Państw Członkowskich po odpowiednim poinformowaniu o jego przyjęciu przez Zgromadzenie Zdrowia, z wyjątkiem takich państw członkowskich, które mogą powiadomić Dyrektora Generalnego o odrzuceniu lub zastrzeżeniu w ciągu okresu wskazanego w zawiadomieniu.
3. zalecenia zgodnie z art. 23 Konstytucji WHO, przyjęte przez Zgromadzenie Zdrowia przez zwykłą większość (ale ugruntowaną praktyką jest przyjęcie przez konsensus). W przeciwieństwie do konwencji, umowy oraz rozporządzeń, ta forma dokumentu nie jest prawnie wiążąca dla państw członkowskich.
Wymienione powyżej instrumenty nie są wyłaczne, tzn. Zgromadzenie Zdrowia może ustanowić więcej niż jeden instrument z trzech rodzajów instrumentów przewidzianych w konstytucji WHO. W opublikowanej 21 lipca b.r. nocie dla prasy możemy przeczytać, że członkowie INB zgodzili się, iż nowy międzynarodowy instrument dotyczący zapobiegania pandemii powinien być prawnie wiążący (https://www.who.int/news/item/21-07-2022-pandemic-instrument-should-be-legally-binding-inb-meeting-concludes). Jakakolwiek ostateczna decyzja w sprawie nowego instrumentu zostanie podjęta przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia zgodnie z Artykułem 19 Konstytucji WHO, który stanowi: “Zgromadzenie zdrowia będzie władne przyjmować konwencje lub umowy odnośnie każdej sprawy, należącej do kompetencji Organizacji. Dwie trzecie głosów Zgromadzenia Zdrowia będą wymagane do przyjęcia takich konwencji lub umów, które wejdą w życie w stosunku do każdego Członka po zaakceptowaniu ich przez niego zgodnie z jego przepisami konstytucyjnymi." W dalszej części noty możemy przeczytać, że: “Podobnie jak w przypadku wszystkich instrumentów międzynarodowych, każda nowa umowa, jeśli i kiedy zostanie zatwierdzona przez państwa członkowskie, jest opracowywana i negocjowana przez same rządy, które podejmą wszelkie działania zgodnie ze swoją suwerennością".
Na stronie internetowej Światowej Organizacji Zdrowia pod numerem A/INB/2/3 dostępny jest projekt roboczy konwencji, umowy lub innego instrumentu międzynarodowego (link do projektu roboczego https://apps.who.int/gb/inb/pdf_files/inb2/A_INB2_3-en.pdf), który rozpatrywany był przez Międzyrządowy Organ Negocjacyjny na jego drugim posiedzeniu (link do drugiego posiedzenia INB https://apps.who.int/gb/inb/e/e_inb-2.html).
W punkcie 1 Preambuły do projektu roboczego konwencji, umowy lub innego instrumentu międzynarodowego, określanego jako WHO CAII, umieszczona została "Zasada suwerenności państw we współpracy międzynarodowej w zakresie zagadnień zdrowia publicznego, w szczególności zapobiegania pandemii, gotowości, reagowania i przywracania systemów opieki zdrowotnej". Można odczytać to jako ukłon w stronę licznych głosów sprzeciwu wobec procedownego dokumentu ze strony ludzi z cąłego świata. W raporcie wydanym przez Sekretariat WHO, podsumowującym tegoroczne kwietniowe wysłuchania publiczne (raport dostępny pod numerem A/INB/1/10 https://apps.who.int/gb/inb/pdf_files/inb1/A_INB1_10-en.pdf) możemy przeczytać m.in. że większość pisemnych odpowiedzi na postawione przez Międzyrządowy Organ Negocjacyjny pytanie: “Jakie istotne elementy, Twoim zdaniem, powinny zostać uwzględnione w nowym międzynarodowym instrumencie dotyczącym gotowości I reakcji na pandemię?" - wnosiła, że nie ma potrzeby procedowania międzynarodowego instrumentu antypandemicznego (pkt. 27). Szereg uwag odnosiło się do poszanowania autonomii i suwerenności narodowej (pkt. 28). Większość wniosków dotyczyła ponadto poszanowania praw człowieka w procesie opracowywania oraz negocjowania konwencji, umowy lub innego instrumentu międzynarodowego, w tym między innymi: prawo do autonomii cielesnej, świadomej za zgodą, wolność informacji, wolność od dyskryminacja i swoboda wyboru interwencji medycznych. Odwoływano się również do instrumentów międzynarodowych, takich jak Kodeks Norymberski, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Deklaracja Helsińska, Raport Belmonta oraz Konwencja z Oviedo i jej Protokoły (pkt. 30).
Wiele zapisów w Preambule projektu roboczego dokumentu WHO CAII wyklucza się z aktualną sytuacją części środowiska medycznego i naukowego, które domaga się rzetelnej i merytorycznej dyskusji na temat zasadności podejmowanych przez rządy państw działań antypandemicznych. W punkcie 18 Preambuły możemy przeczytać zapis “Synergia między współpracą wielosektorową - poprzez podejście obejmujące cały rząd i całe społeczeństwo na poziomie krajowym". W Polsce nie ma uczciwej współpracy rządu ze środowiskiem medycznym i naukowym, które przedstawia argumenty nie zgodne z przekazem rządowym dotyczącym działań antypandemicznych.
Szczególnie niepokojący wydaje się być zapis punktu 28 Preambuły, mówiący o centralnej roli WHO w zapobieganiu pandemii, gotowości i reagowaniu jako organu kierującego i koordynującego międzynarodowe prace zdrowotne, zwoływaniu i generowaniu dowodów naukowych oraz, bardziej ogólnie, roli wielostronnej współpracy w globalnym zarządzaniu zdrowiem. Biorąc pod uwagę fakt, że wśród darczyńców WHO znajdują sie takie koncerny i organizacje jak Bayer AG, Glaxo Smith Kline, Merck and Co., Inc., Bill and Melinda Gates Foundation (informacje dostępne w opracowaniu A75/INF./5 pod linkiem ,https://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/WHA75/A75_INF5-en.pdf), nadanie WHO centralnej roli w zapobieganiu pandemii, gotowości i reagowaniu budzi ogromne kontrowersje i sprzeciw wielu środowisk.
W części drugiej projektu roboczego pt. “Cele, zasady i zakres", w artykule 4, pkt. 3 czytamy, że aby osiągnąć cel(e) niniejszej WHO CAII i wdrożyć jej postanowienia, Strony będą kierować się m.in. poszanowaniem praw człowieka - wdrażanie WHO CAII odbywać się będzie z pełnym poszanowaniem godności, praw człowieka i podstawowych wolności osób. W jaki sposób ten zapis możemy odnieść do sytuacji z ostatnich dwóch lat, podczas kórych osoby odmawiające przyjęcie tzw. szczepionki na covid, były poddawane opresji w pracy czy mobbingowi.
Kolejną zasadą do której strony będą stosować się aby osiągnąć cele WHO CAII jest “Suwerenność - Państwa mają, zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych i zasadami prawa międzynarodowego, suwerenne prawo do określania i zarządzania swoim podejściem do zdrowia publicznego, w szczególności zapobiegania pandemii, gotowości i reagowania zgodnie z ich własną polityką, oraz mają obowiązek upewnić się, że działania podlegające ich jurysdykcji lub kontroli nie powodują szkód dla innych państw i ich narodów".
Część trzecia projektu dotyczy Ogólnych obowiązków. We wstępie do tego rozdziału czytamy: “Wzmocnienie zapobiegania pandemii, gotowości i reagowania, przy użyciu podejścia obejmującego całe społeczeństwo i cały rząd, zgodne z prawem do zdrowia i poszanowaniem praw człowieka oraz zgodnie z możliwościami każdej ze Stron i z poszanowaniem suwerennych praw każdej ze Stron oraz ich kontekst krajowy, należy wziąć pod uwagę ogólne obowiązki (…)" Wśród wymienionych obowiązków są m.in. w punkcie 8 - zmobilizowanie odpowiednich zasobów ludzkich, finansowych i innych niezbędnych dla dotkniętych krajów w celu powstrzymania epidemii na małą skalę do globalnego rozprzestrzeniania się, w oparciu o potrzeby w zakresie zdrowia publicznego; w punkcie 9 - zapewnienie długoterminowego, zrównoważonego i przewidywalnego finansowanie i mobilizacji zasobów ludzkich, w tym niezbędnej zdolności do reagowania na wypadek pandemii, na potrzeby zapobiegania pandemii, gotowości i reagowania na szczeblu krajowym; w punkcie 11 - współpraca w celu zmobilizowania trwałych zasobów finansowych na rzecz zrównoważonego finansowania, aby umożliwić WHO udzielanie wsparcia krajom w skutecznym wdrażaniu środków zapobiegania pandemii, gotowości i reagowania. Czy wobec zapaści finansowej wielu krajów na skutek polityki finansowej prowadzonej przez ostatnie lata oraz lockdownów, generowanie kolejnych kosztów jest zasadne?
Część czwarta projektu dotyczy Przepisów szczegółowych / obszarów / elementów i obowiązków, niezbędnych dla wdrożenia WHO CAII. W tym rozdziale WHO koncentruje się m.in. na koncepcji określanej jako Jedno Zdrowie, która ma na celu kontrolę każdego aspektu życia na Ziemi (pkt 7). Podejście "Jedno zdrowie" obejmujące cały rząd i całe społeczeństwo ma fundamentalne znaczenie dla osiągnięcia i utrzymania celów niniejszej WHO CAII wg autorów. W punkcie 13, zatytułowanym “Znajomość pandemii i zdrowia publicznego", autorzy wskazują, że “zajmowanie się nauką, zdrowiem publicznym i znajomością pandemii oraz zwalczanie fałszywych, wprowadzających w błąd dezinformacji są kluczowymi elementami osiągnięcia i utrzymania celu (celów) niniejszego CAII WHO". Aby osiągnąć zamierzony cel autorzy wskazują na uwzględnienie środków zarządzania informacją publiczną, komunikowaniem ryzyka i infodemią za pośrednictwem skutecznych kanałów, w tym mediów społecznościowych; środki prowadzenia regularnego słuchania w mediach społecznościowych w celu identyfikowania dezinformacji, a tym samym projektowania komunikacji i wiadomości dla opinii publicznej oraz przeciwdziałania dezinformacji, dezinformacji i fałszywym wiadomościom. Mając na uwadze brak merytorycznej debaty z udziałem środowiska medycznego i naukowego w przestrzeni publicznej, propozycja wymienionych wyżej zapisów punktu 13 podtrzyma aktualną sytuację, uniemożliwiając przekazanie do opinii publicznej niezależnych informacji. Sytuacja taka sprzyja realizacji celów firm farmaceutycznych, które stanowią część darczyńców WHO.
W części piątej poruszane są Rozwiązania instytucjonale, m.in. mechanizm zarządzania oraz nadzoru dla WHO CAII. Zakłada się, że zostanie ustanowiony mechanizm w celu przeprowadzenia, cztery lata po rozpoczęciu niniejszej CAII WHO, a następnie w odstępach ustalonych przez Strony, oceny adekwatności I skuteczności tej CAII WHO oraz, w razie potrzeby, zalecenia środków naprawczych. Ponadto Strony uznają ważną rolę, jaką środki finansowe odgrywają w osiąganiu celów niniejszej WHO CAII. Każda ze Stron zapewnia wsparcie finansowe w odniesieniu do swoich krajowych działań zmierzających do osiągnięcia celu (celów) WHO CAII, zgodnie z jej krajowymi planami, priorytetami i programami. Kolejny raz podkreślana jest rola finansowania realizacji celów WHO CAII z funduszy państw członkowskich.
Spotkania Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego odbywają się zgodnie z harmonogramem, z którym można zapoznać się pod linkiem https://apps.who.int/gb/inb/pdf_files/inb1/A_INB1_6Rev1-en.pdf. W okresie od sierpnia do października odbywają się konsultacje regionalne, które prowadzone są poprzez komisje regionalne. Komitet Regionalny WHO ds. Europy RC72 zbierze się podczas 72-sesji w dniach 12-14 września b.r. Ministrowie zdrowia i delegaci wysokiego szczebla z 53 państw członkowskich Europejskiego Regionu WHO, a także przedstawiciele organizacji partnerskich i społeczeństwa obywatelskiego spotkają się w Tel Awiwie w Izraelu lub połączą się wirtualnie w tych dniach.
Druga tura przesłuchań publicznych w kontekście procedowanego instrumentu antypandemicznego odbędzie się w dniach 29-30 września 2022 r. W wysłuchaniach tych udział może brać strona publiczna. Polskie Stowarzyszenie Niezależnych Lekarzy i Naukowców uczestniczyło w pierwszej turze wysłuchań podczas których przedstawione zostały nasze postulaty.
W dniach 5-7 grudnia 2022 odbędzie się trzecie spotkanie Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego INB, na którym będzie miała miejsce konsolidacja danych dostarczonych z regionów, przesłuchań publicznych i innych prac międzysesyjnych a także rozpatrzenie projektu roboczego na podstawie osiągniętych postępów. INB przedstawi raport z postępów na 76. Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w 2023 roku. Łącznie przewidzianych jest dziewięć spotkań Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego - ostatnie 18-29 marca 2024 roku, na którym uzgodniony zostanie tekst instrumentu oraz opracowany będzie ostateczny raportu dla Siedemdziesiątego siódmego Światowego Zgromadzenia Zdrowia.